Çrregullimi i hiperaktivitetit dhe deficitit të vëmendjes, i njohur më shpesh si ADHD, është një nga çrregullimet më të përhapura të shëndetit mendor, që prekin si fëmijët ashtu edhe të rriturit. Edhe pse është një gjendje që shpesh diagnostikohet në fëmijëri, ajo mund të vazhdojë deri në moshën e rritur dhe mund të ndikojë në shumë aspekte të jetës së individëve që e prekin.
ADHD ka ndikime të thella në aftësinë për t’u përqendruar, organizuar dhe menaxhuar kohën, duke sjellë vështirësi të ndjeshme në jetën profesionale dhe sociale të personave të prekur. Por cilat janë shenjat e këtij çrregullimi? Si mund ta njohim?
Impulsiviteti dhe vendimet e nxituara
Një simptomë tipike e ADHD-së është impulsiviteti. Kjo mund të përfshijë veprime të paplanifikuara dhe të papërgjegjshme, si blerjet e panevojshme, ose marrjen e vendimeve të shpejta dhe të pakonsideruara që mund të kenë pasoja negative. Impulsiviteti mund të ndikojë në jetën financiare, si në rastin e marrjes së borxheve ose harxhimit të parave pa menduar mirë.
Dështimi në organizim dhe prioritizim
Një tjetër sfidë për ata që vuajnë nga ADHD është vështirësia për të mbajtur një strukturë të qartë ditore. Organizimi i detyrave dhe menaxhimi i prioriteteve bëhen jashtëzakonisht të vështira. Personat me ADHD shpesh kalojnë nga një aktivitet në tjetrin pa përfunduar atë që kanë nisur, duke u bërë të pabesueshëm për kolegët ose miqtë. Ky çrregullim lidhet me dobësimin e funksioneve të trurit që kontrollojnë sjelljen, emocionet dhe organizimin.
Vështirësi në menaxhimin e kohës
Për ata me ADHD, menaxhimi i kohës është një sfidë e vazhdueshme. Vonesat e shpeshta për takime ose aktivitete janë të zakonshme. Po ashtu, ata mund të kenë vështirësi në përmbushjen e afateve për detyra dhe projekte, çka mund të dëmtojë marrëdhëniet profesionale dhe personale. Ky problem është rezultat i paaftësisë për të menaxhuar përqendrimin dhe për të mbajtur një orar të rregullt.
Probleme me përqendrimin
Një nga simptomat më të dukshme të ADHD-së është mungesa e përqendrimit. Kjo mund të përfshijë shpërqendrimin nga zhurmat e jashtme, njerëzit që flasin ose aktivitetet që nuk janë të lidhura drejtpërdrejt me detyrat që janë në duar. Funksioni i dobësuar i korteksit paraballor është një nga arsyet që e bën të vështirë mbajtjen e fokusit te një aktivitet për një kohë të gjatë.
Fokusimi intensiv në detyra që shkaktojnë entuziazëm
Një fenomen interesant është që disa individë me ADHD mund të shfaqin një fokusim të jashtëzakonshëm në detyra që i emocionojnë ose i entuziazmojnë. Ky lloj fokusi intensiv ndodh kur personi është i angazhuar emocionalisht, por ndodhi shpesh që ai të humbasë fokusin nga detyrat rutinë që nuk i ofrojnë të njëjtën kënaqësi.
Lëvizje të shpeshta dhe shqetësim i vazhdueshëm
Një tjetër simptomë e zakonshme është lëvizja e vazhdueshme e trupit, siç është lëvizja e duarve, këmbëve ose lëvizja e karriges. Ky shqetësim i trupit është një reagim për të shpërqendruar ankthin dhe stresin që shkakton ky çrregullim. Ky lloj shqetësimi është shumë i dukshëm tek fëmijët, por gjithashtu ndodhin edhe tek të rriturit.
Vështirësi në kontrollin e emocioneve
Një shenjë e dukshme e ADHD-së është edhe vështirësia në menaxhimin e emocioneve. Ata që vuajnë nga ky çrregullim mund të reagojnë në mënyrë të tepruar ndaj kritikave ose refuzimeve dhe kanë vështirësi të menaxhojnë frikën, zemërimin ose emocionet e tjera të forta. Kjo mund të ndikojë në marrëdhëniet ndërpersonale dhe mund të shkaktojë pasiguri dhe ndjenja të ulëta vetëvlerësimi.
ADHD është një çrregullim që mund të ndikojë rëndë në jetën e individëve që e përjetojnë atë. Megjithatë, duke njohur simptomat dhe kërkuar ndihmë profesionale, është e mundur të menaxhohen sfidat që sjell ky çrregullim. Trajtimet e ndryshme, përfshirë terapinë dhe ndihmën psikologjike, mund të ndihmojnë individët të përmirësojnë aftësitë e tyre organizative, menaxhimin e kohës dhe kontrollin e emocioneve, duke u dhënë mundësinë për një jetë më të ekuilibruar dhe më të suksesshme.
